ONTSTAAN PROJECT
Het grensgebied tussen de steden Venlo en Roermond aan Nederlandse zijde en het westelijk deel van de Kreis Viersen aan Duitse zijde kenmerkt zich door een afwisselend landschap. Dit is van Europese belang voor de bescherming van bedreigde soorten en hun leefgebieden. Op initiatief van de Regio Noord- en Midden Limburg en de Kreis Viersen werd in 1994 binnen het INTERREG I programma van de euregio rhein-maas-noord het Grensoverschrijdende Ecologische Basisplan (GEB) voor het Grenspark Maas-Swalm-Nette opgesteld. Behalve een uitgebreide landschapsanalyse en waardering werden concrete voorstellen geformuleerd voor de bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap aan beide kanten van de grens.
Om een aantal van deze voorstellen te realiseren werd op initiatief van de gemeente Roermond in samenwerking met de Kreis Viersen, de provincie Limburg en andere partners een project opgezet. Dit project draagt de naam: “Natuurontwikkeling binnen de ecologische structuur tussen het Nationaal park De Meinweg en het natuurgebied Brachter Wald”. Het project is gesubsidieerd in het kader van het INTERREG III-A programma van de euregio rijn-maas-noord. De gemeente Roermond is projectaanvrager en coördinator van het project, dat van 2002 tot eind 2007 is uitgevoerd.
DOEL EN PARTNERS
Doel van het project was de heide, schraalgraslanden en enkele aan kwel gebonden natuurwaarden tussen de Meinweg en Brachterwald en aansluitende natuurgebieden te behouden en verder te ontwikkelen.
De volgende projectpartners namen deel aan het project:
gemeente Roermond als projecttrekker (www.roermond.nl)
gemeente Swalmen (inmiddels onderdeel van de gemeente Roermond)
Kreis Viersen (www.kreis-viersen.de)
NRW-Stiftung für Naturschutz, Heimat- und Kulturpflege (www.nrw-stiftung.de)
gemeente Roerdalen (www.roerdalen.nl)
Staatsbosbeheer Regio Zuid (www.staatsbosbeheer.nl)
FINANCIERING
Het project "Natuurontwikkeling binnen de ecologische structuur tussen het Nationaal park De Meinweg en het natuurgebied Brachter Wald" werd gerealiseerd binnen het EU-programma INTERREG III-A van de euregio rijn-maas-noordwww.euregio-rmn.nl.
Het project werd financiëel ondersteund door het fonds voor regionaal ontwikkeling van de EU en de Provincie Limburg (www.limburg.nl), de deelstaat Nordrhein-Westfalen (www.wirtschaft.nrw.de) en de projectpartners.
DEELPROJECTEN
NATUURONTWIKKELING IN HET VOORMALIGE MUNITIEDEPOT BRÜGGEN-BRACHT
Projectpartner: Kreis Viersen
Doel
Verbetering van de ecologische structuur in het voormalige munitiedepot Brüggen-Bracht en huidige natuurgebied „Brachter Wald“ door verwijderen van niet meer benodigde verharde wegen.
Aanleg van nieuwe biotopen voor bedreigde planten en dieren en de verbetering van de routestructuur voor wandelaars en fietsers.
Resultaten
Over een totale lengte werd 12 km asphaltweg en 38 betonverhardingen verwijderd. In totaal is 10 ha nieuwe natuur ontwikkeld. Niet alleen werd de routestructuur voor wandelaars en fietsers verbeterd, maar ook konden rustgebieden voor de natuur doelgericht worden ontwikkeld.
Naast de nieuwe natuur dragen ook de gerealiseerde ecologische verbindingen bij aan de versterking van de natuur.
In het kader van voorlichting en communicatie zijn folders over het Brachter Wald en het aansluitende Elmpter Schwalmbruch binnen de selectie “Natuurbelevenis-gebieden Maas-Swalm-Nette” ontstaan. Verder werd het boek „3 Base Ammunition Depot“ van de schrijver Ina Germes-Dohmen uitgewerkt, dat de geschiedenis van het voormalige munitiedepot Brüggen-Bracht beschrijft.
MILIEUEDUCATIE EN ONTSLUITING VOOR BEZOEKERS
Projectpartner: NRW Stiftung Natur- Heimat- Kultur
Doel
Ontsluiting voor bezoekers en informatievoorziening. Door een goede ontsluiting en meer kennis wordt het begrip voor het behoud van natuur en landschap versterkt.
Resultaten
Er werden infopaviljoens en informatieborden aangebracht. De paviljoens doen tevens dienst als regenbeschutting. De panelen bevatten informatie over de routestructuur en geeft informatie over het voormalige munitiedepot. Bovendien worden zeldzame planten en dieren beschreven en het begrazingsbeheer door schapen en Schotse Hooglanders.
BIOTOPONTWIKKELING IN HET SWALMDAL
Projectpartner: Gemeente Swalmen (huidige Gemeente Roermond)
Doel
Opwaardering van de kwaliteit van bos en landschap en de soortbescherming in het Swalmdal
Resultaten
In het Swalmdal rond Swalmen werd de boskwaliteit verbeterd door vervanging van exotische door inheemse boomsoorten. Tegelijkertijd werd het aandeel dood hout verhoogd. Verder werd op basis van een geïntegreerde bosbouw de omvorming van naaldbos naar loofbos bevorderd.
Oude Swalmmeanders werden opgeschoond, zodat de Swalm op enkele plekken weer zijn natuurlijke loop kan volgen.
In het buitengebied van Swalmen werden langs verschillende sloten en op enkele andere locaties fruitbomen geplant.
NATUURONTWIKKELING OP VOORMALIGE LANDBOUWGRONDEN
Projectpartner: Gemeente Roermond
Doel
Ontwikkeling en inrichting van 9 ha nieuwe natuur op gronden van de gemeente Roermond, zoals geformuleerd in het Grensoverschrijdend Ecologisch Basisplan uit 1994.
De locatie werd zo gekozen, dat de nieuwe natuur langs de grens direct aansluit op het Duitse natuurgebied Lüsekamp.
Resultaten
Het nieuw ingerichte natuurgebied Het Veen ligt langs de grens ten oosten van Asenray in de gemeente Roermond.
Om de gewenste biotopen te ontwikkelen werd de voedselrijke bovenlaag verwijderd. In de toekomst vinden we hier heidevegetaties en heischrale graslanden, die typisch zijn voor de voedselarme zandgronden.
Om ten oosten van Roermond gebieden voor storingsgevoelige soorten te verbeteren werden verkeersluwende maatregels uitgevoerd om onnodig sluipverkeer te beperken.
BIOTOPONTWIKKELING IN HET NATIONAAL PARK DE MEINWEG EN DE GEMEENTE ROERDALEN
Projectpartner: Staatsbosbeheer en Gemeente Roerdalen
Doel
Ontwikkeling van de natuurlijke structuur en verbindingen in het nationaal park De Meinweg en de Melicker Hei. Het belangrijkste doel is de bescherming van de Adder.
Verbetering van de wandelroutes leidt tot een verhoging van de beleveniswaarde en de infrastructuur voor de bezoekers.
Resultaten
In het nationaal park De Meinweg behoort de Adder tot de soorten die het zeldzaamst zijn en bijzondere bescherming verdienen. Op basis van het in 2002 opgestelde grensoverschrijdende soortbeschermingsplan werden verschillende biotoopverbeterende werkzaamheden uitgevoerd. Zo werden open structuren langs de oevers van de Boschbeek gerealiseerd en werden poelen aangelegd.
Grove dennenbos werd verwijderd en door aanplant met Eiken en Beuken naar natuurlijk loofbos omgevormd.
Niet inheemse soorten als de Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik werden verwijderd. Vergelijkbare maatregels werden uitgevoerd op de Melickerheide in Roerdalen.
In Swalmen werd populierbos naar natuurlijk broekbos omgevormd.
Een nieuw aangelegde fietspad tussen Roermond en de Meinweg door de Melickerheide leidt bezoekers langs de nieuw ingerichte natuur.
COMMUNICATIE EN VOORLICHTING
In het kader van het INTERREG project werden als communicatiemiddel ansichtkaarten, folder over de natuurgebieden Brachter Wald und Emlpter Schwalmbruch en een kalender geproduceerd.
HET BEGRIP FFH-GEBIED
Om de verantwoording voor het gezamenlijke erfgoed natuur na te komen, hebben de milieuministers van de EU-staten al in 1992 een soort Europese natuurbeschermingswet opgesteld, de zogenaamde Fauna-Flora-Habitat-Richtlijn, afgekort tot FFH. Belangrijk hierbij is de bescherming van dieren, planten en leefgebieden Centraal hierin staat "Natura 2000". Dat is de benaming voor een samenhangend ecologisch netwerk van bijzondere Europese beschermingsgebieden, waaronder ook de vogelbeschermingsgebieden volgens de EU-Vogelbeschermingsrichtlijn.
Alle plannen die in een FFH-gebied het beschermingsprincipe in enig opzicht beperken, zijn verplicht tot een speciale gedragstoets.
Tevens bevat de FFH-Richtlijn een effectiviteitscontrole en toezichtsmogelijkheden (monitoring) met omvangrijke meldingsplichten. Hiermee werd voor het eerst een gemeenschappelijk bindende wettelijke basis gelegd ter behoud en ontwikkeling van het Europese natuur-erfgoed.
Facebook